در این مقاله، به معرفی بیماری نوزما و راهکارهای مختلف برای کنترل، مبارزه و درمان نوزما پرداخته میشود. بیماری نوزموزیس یک بیماری انگلی است که عامل مولد آن نوزما بوده و در گروه تک یاخته ای ها طبقه بندی می شود. این انگل، اغلب حشرات را درگیر می کند اما بعضی از مهره داران (خزندگان، پستانداران و …) را نیز آلوده می کند. نوزما در سلول های روده میانی تکثیر می یابد و فعالیت طبیعی گوارشی را تحت تاثیر قرار می دهد که منجر به سوء تغذیه، پیری فیزیولوژیک و کاهش طول دوره زندگی زنبورها می شود. نوزموزیس یکی از بیماری های شایع زنبور عسل است که ملکه، کارگر و زنبور نر را درگیر می کند و با خسارت های زمستانه همراه بوده و اغلب باعث مرگ ملکه می شود. بعضی از ملکه ها بعد از آلوده شدن می میرند و بعضی دیگر تا 30 روز زنده می مانند. دو گونه از این جنس که نوزما آپیس و نوزما سرانه هستند در سرتاسر جهان پخش شده و به عنوان مهم ترین پاتوژن های زنبورعسل ( Apis mellifera) درنظر گرفته می شوند.
علائم آلودگی کندو به نوزما
در جهان تا قبل از سال 2006 تنها گونه شناخته شده نوزما در زنبورعسل، نوزما آپیس بوده است. در این سال محققین گونه جدیدی به نام نوزما سرانه را از زنبورهای آپیس ملیفرا جداسازی نمودند. این دو گونه از نظر ریخت شناسی و بیماری زایی با یکدیگر متفاوت هستند. نوزما آپیس از طریق حضور لکه های مدفوع در داخل و خارج کندو، زنبورهای در حال خزیدن در روی زمین، کاهش محصول عسل و ضعف و مرگ و میر جمعیت شناسایی می شود. در حالی که نوزما سرانه با سرعت بیشتری موجب ضعف و مرگ و میر بالای جمعیت زنبور عسل می شود. تاکنون مشخص شده است که نوزما سرانه سبب ایجاد مرگ و میر شدیدتری نسبت به نوزما آپیس می شود. در ایران نیز خانم دکتر نبیان با استفاده از روش Rt-PCR در برخی از زنبورستان های ایران (ازجمله نواحی شمال کشور، اصفهان و یزد) حضور نوزما سرانه را تایید نمودند.
مقاله زیر را از دست ندهید :
کنترل و درمان بیماری نوزما
درمان بیماری های زنبورعسل جهت حفظ نقش آن ها بعنوان تولید کننده های غذایی ( عسل، دانه گرده و سایر موارد ) و گرده افشانان محصولات کشاورزی و گیاهان طبیعی بسیار مهم است؛ اما در خصوص نوزما، کنترل و پیشگیری بهتر از درمان است. برای کنترل این بیماری باید جمعیت کندوها را تقویت کرد و عوامل استرس زا مثل رطوبت و سرما را کاهش داد. به علاوه می بایست وسایل کندو را ضدعفونی کرد و هر دو سال یک بار شان های کندو را عوض کرد.
در حال حاضر داروی فوماژیلین که از قارچی به نام آسپرژیلوس فومیگاتوس بدست آمده یکی از داروهای مورد استفاده علیه نوزمای زنبور عسل است. مصرف فوماژیلین در شربت می تواند در درمان نوزما آپیس موثر واقع شود. البته گزارشاتی مبنی بر عدم تأثیر کامل این ترکیب شیمیایی علیه نوزما سرانه وجود دارد. از طرفی هنوز تنها ترکیب شیمیایی ثبت شده در آمریکا و کانادا جهت درمان عفونت نوزمایی در زنبورعسل همین فوماژیلین است.
برای کسب اطلاعات بیشتر: کنه واروآ دشمن شماره یک صنعت زنبورداری جهان
نقش بن زابی در کنترل و درمان نوزما
بن زا بی با متعادل کردن سوخت و ساخت موجب افزایش تخم ریزی ملکه ، تقویت سیستم ایمنی زنبور عسل و بهبود مقاومت در برابر عوامل تنش زای محیطی می شود. با افزایش جمعیت زنبورها در بهار و تابستان که حاصل افزایش تخم ریزی ملکه می باشد و ادامه داشتن این تخم ریزی در پاییز، تلفات زمستانه که عمده دلیل از بین رفتن کندو ها در اثر بیماری نوزما می باشد به حداقل می رسد. از سویی دیگر طبق تحقیقات انجام گرفته روی متابولیسم اپتیمایزر بن زابی، این افزودنی موجب رفع سوء تغذیه و جبران کمبود مواد غذایی از طریق تأمین مناسب ماکرومولکول های ذخیره کننده انرژی (پروتئین، چربی و کربوهیدرات) می شود. نوزما بر غده هیپوفارنژیال اثر منفی گذاشته و با ایجاد تغییرات فیزیولوژیکی موجب پیری زنبورهای کارگر می شود. این درحالی است که مصرف بن زا بی موجب افزایش طول عمر زنبور ها و افزایش رشد غده هیپوفارنژیال شده و بر میزان تولید ژل رویال تأثیر مثبت دارد. در نهایت بن زابی با اثر بر آنزیم های سیستم ایمنی و افزایش تعداد هموسیت ها، توان سیستم ایمنی زنبور عسل را برای مقابله با عامل بیماری نوزما را افزایش می دهد.