وقتی در مورد ملکه صحبت میکنیم، اولین شاخص مهم، قدرت تخمگذاری ملکه می باشد. به طور کلی در وهله ی اول، ملکه خوب ملکه ای است که تخم ریزی خوبی داشته باشد.ملکه زنبورعسل عنصر اصلی و تنها ماده بارور در کل کندو می باشد که مهم ترین وظیفه ی آن حفظ و بقا نسل زنبورعسل است. ملکه های سالم و بارور تقریباً دائماً قادر به تخم گذاری هستند. در فصل بهار و تابستان یک ملکه ی با کیفیت می تواند بیش از 3000 تخم در روز بگذارد که این مقدار تخم بیشتر از وزن بدن ملکه در یک روز است!
سوال مهمی که برای هر زنبوردار ممکن است ایجاد شود این است که چگونه می توان تخم ریزی ملکه را افزایش داد؟ چه عامل یا عواملی میتوانند تخم ریزی ملکه را تحت تاثیر قرار دهند؟ مطالعات نشان داده است که عوامل زیادی بر توانایی ملکه در تخم گذاری تأثیر می گذارد که در ادامه، تک تک موارد را مورد بررسی قرار داده ایم:
سن ملکه
سن ملکه زنبور عسل ارتباط نزدیکی با تخم گذاری دارد، هر چه ملکه زنبورعسل مسن تر باشد احتمال تخم گذاری کمتر است، بنابراین زنبورهای کارگر کمتری تولید می شوند . بهترین توانایی تخم گذاری ملکه در دوره 6 تا 9 ماهگی می باشد. اگرچه ملکه ها می توانند هفت سال یا بیشتر عمر کنند، اما بهره وری آنها معمولاً پس از یک یا دو سال اول کاهش می یابد. برخی از زنبورداران تنها در صورت از دست دادن یا از کار افتادن ملکه، آن را جایگزین میکنند، در حالی که برخی دیگر جایگزین کردن ملکه خود را به صورت سالانه مفید می دانند. زنبورداران تجاری اغلب دو بار در سال ملکه ها را جایگزین می کنند. سلامت و کیفیت ملکه را می توان تا حدی توسط زنبوردار کنترل کرد.
شرایط تولید ملکه
طبق مطالعات انجام شده، نتایج نشان داده شده است در صورتی که یک کندو در اثر مرگ ناگهانی ملکه یتیم شود و مجبور به تولید ملکه اضطراری گردد، ملکه حاصله از میزان تخم ریزی کمتری نسبت به ملکه ای که در شرایط کاملاً نرمال و طبیعی انتخاب و رشد داده شده است ، برخوردار خواهد بود. در نتیجه اگه زنبوردار در شرایطی که کلنی یتیم می شود ملکه معرفی کند، کندو تخم ریزی بیشتری نسبت به زمانی که کندو ملکه ای در شرایط اضطراری تولید کند خواهد داشت.
وزن ملکه
وزن بدن زنبور ملکه به عوامل زیادی مانند نژاد، گونه، کیفیت ژل رویال تولید شده توسط زنبور کارگر و … بستگی دارد. به طور معمول، هرچه وزن یک زنبور ملکه بیشتر باشد، تعداد مجرای تخم گذاری بیشتر و توانایی تخم گذاری بیشتر است.
ژنتیک ملکه
ژنتیک ملکه زنبور عسل یک عامل تأثیرگذار بر تخم گذاری میباشد. پیشرفت‌های اخیر صنعت زنبورداری و اصلاح نژاد صورت گرفته بر ملکه ها، امکان انتخاب و تکثیر ملکه با قابلیت تخم ریزی بیشتر را فراهم کرده است و به زنبورداران این امکان را داده است که ملکه های برتر را خریداری کنند. از سویی دیگر زنبوردار میتواند عملکرد کندوهای خود را ثبت کند و با توجه به تخمریزی ملکه از کندوی برتر خود، ملکه تکثیر کند.
متابولیسم ملکه
با توجه به اینکه انرژی لازم برای تمام فعالیت های زنبور عسل از انرژی حاصل از واکنش‌های متابولیکی تأمین می شود، تمام فعالیت های زنبور عسل از ملکه گرفته تا کارگرها و زنبور های نر وابسته به متابولیسم است. متابولیسم یا سوخت و ساز، انرژی لازم برای فعالیت های موجودات را فراهم می کند. تخمریزی و پرورش نوزاد فقط وابسته به ملکه نیست بلکه هر کدام از بخش های کلنی وظیفه خود را دارند. زنبور های کارگر با مراقبت از لاروها و تامین غذا و آماده سازی سلول ها شرایط لازم را برای تخمگذاری ملکه را فراهم میکنند و با تنظیم و متعادل بودن متابولیسم، تمامی فرایندها به صورت ایده ال اتفاق می افتد. در زنبورهای نر هم که تأمین کننده اسپرم هستند، کیفیت اسپرماتوزوئیدها ارتباط مستقیمی با تنظیم بودن متابولیسم دارد. تأمین انرژی کافی برای ملکه هم به عنوان تنها تولید کننده نسل در کندو نیز وابسته به سوخت و ساز است تا پروتئین ها، چربی ها و سایر ماکرومولکولهای مسیر تولید مثل در زمان و مقدار مناسب فراهم گردد .
مدیریت کندو
یکی از راه های کنترل تخم ریزی ملکه به مدیریت زنبوردار مرتبط است. هنگام آغاز جریان شهد زنبوردار باید قاب های داخل کندو را سامان بخشد در این غیر صورت با مدیریت نادرست ممکن است تمام قاب ها پر از شهد شوند و جای خالی برای تخم ریزی ملکه باقی نماند.در واقع عدم وجود فضای کافی برای متولد شدن زنبوران درون کندو منجر به کاهش تخم گذاری ملکه میشود. لذا در این زمان با اضافه کردن طبق و گذاشتن شبکه مانع ملکه فضای مناسب برای تخمگذاری ملکه فراهم میشود.
برای کسب اطلاعات بیشتر: چگونه جمعیت کندو را زیاد کنیم؟
جمعیت کندو
تخم هایی که ملکه میگذارد توسط کارگران باید پرستاری شوند. کارگران وظیفه تغذیه و مراقب از تخم و لاروها را دارند. اگر جمعیت کلنی به حدی نباشد که پرورش نوزاد به خوبی انجام شود، لاروها از بین میروند و تخمگذاری ملکه کاهش می باید. بنابراین توجه به جمعیت کلنی از موارد مهم و حائز اهمیت است. در صورت لزوم و جبران کمبود جمعیت کندوها میتوان دو کندو را با هم ادغام کرد تا جمعیت به حد نصاب رسد. به طور کل هرچه قدر تعداد زنبوران کارگر درکندو بیشتر باشد ملکه و لاروها را بهتر تغذیه می کنند و بر قدرت تخمگذاری ملکه افزوده می شود.
مقاله زیر را از دست ندهید :
تغذیه کلنی
تخم ریزی ملکه با آغاز فصل بهار شروع میشود و باید غذای کافی در اختیار زنبورهای پرستار قرار گیرد تا بتوانند ملکه و نوزاد ها را تغذیه کنند. در صورتی که کلنی با کمبود ذخایر غذایی مواجه شود ملکه تخم گذاری را کم و یا قطع میکند. برای جبران این کمبود زنبوردار باید از تغذیه کمکی استفاده کند. توصیه میشود همراه با تغذیه کمکی از ویتامین ها، پروبیوتیک ها و مواد معدنی استفاده شود.
درجه حرارت کندو
در مواقعی که هوا خیلی گرم می شود ملکه از تخمگذاری خود می کاهد وحتی گاهی آن را قطع میکند. وجود منبع آب تمیز در نزدیکی کندوها امری ضروری است؛ زیرا امکان جمع آوری آب و کم کردن درجه حرارت برای زنبورها می بایست فراهم باشد تا ملکه به تخم گذاری خود ادامه دهد.
نقش بن زا بی در افزایش تخم گذاری ملکه
همان طور که ذکر شد زنبور دار با رعایت نکات اصولی و صحیح میتواند تخم گذاری ملکه خود را افزایش دهد. اما آیا بن زابی هم می تواند بر تخم گذاری ملکه تاثیر داشته باشد؟چگونه؟ تمامی عوامل موثر بر تخمگذاری ملکه در صورتی موجب تخم ریزی ایده آل در کندو می شوند که متابولیسم زنبور ها تنظیم باشد.
طبق آزمایشات و مطالعات انجام شده ، بن زابی با تأثیر بر متابولیسم (سوخت و ساز) زنبور عسل و برقراری تعادل در بدن زنبور، موجب رشد غدد شیری زنبور شده است و میزان تولید ژل رویال را افزایش داده است. ژل رویال غذای اصلی ملکه می باشد. با افزایش ژل رویال تولیدی، غذای کافی در اختیار ملکه قرار میگیرد و شرایط تخم گذاری را برای ملکه فراهم می سازد. مورد مذکور، یکی از مکانیسم های بن زا بی در بهبود تخم گذاری ملکه است.