تاریخچه و زیستگاه عروس هلندی

در دنیای رنگارنگ پرندگان زینتی، عروس هلندی همچون نگینی درخشان می‌درخشد؛ پرنده‌ای با گونه‌ای لطیف، صدایی دلنشین و رفتاری صمیمی که دل بسیاری از علاقه‌مندان به حیوانات خانگی را ربوده است. این طوطی زیبا با تاجی زردرنگ و گونه‌هایی سرخ‌رنگ، نه‌تنها نماد آرامش و زیبایی در خانه‌هاست، بلکه گذشته‌ای شگفت‌انگیز و طبیعتی منحصر به‌فرد نیز در دل خود دارد. برای شناخت بهتر این همراه پرجنب‌وجوش، نگاهی می‌اندازیم به تاریخچه‌ و زیستگاه طبیعی‌اش؛ جایی در دل دشت‌های گرم و طلایی استرالیا، جایی که زندگی‌اش آغاز شد.

ریشه شناسی عروس های هلندی

تاریخچه عروس هلندی را هر کسی نمی داند ولی با خواندن این مقاله به طور کلی با سرگذشت این پرنده جذاب آشنا خواهید شد. اول باید به شما توضیح بدهیم که چرا داخل ایران این پرنده را به نام عروس هلندی می شناسند. عروس به معنای زیبایی و ظریف بودن است و همچنین بخاطر تاج و رنگی که دارد در زبان فارسی به عروس تشبیه شده است اما کلمه هلندی از کجا به آن اضافه شده است؟

احتمالا همیشه به این فکر کردید که تمامی عروس هلندی ها متعلق به هلند هستند؟ تا حدودی حدس شما درست است. عروس هلندی‌های زیبایی که مشاهده می کنید به نام علمی Nymphicus hollandicus) ) در استرالیا متولد شدند. اصطلاح هلندی در زبان فارسی در واقع همان ترجمه نام علمی آن است.

حالا شاید برای شما سوال باشد که این پرنده زیبا توسط چه کسی از استرالیا به اروپا و سراسر جهان صادر شد؟ یک ملوان انگلیسی که به استرالیا تبعید شده بود بعد از آنکه دوره ی تبعید را در این کشور پشت سر گذاشت در هنگام برگشت با خود یک جفت عروس هلندی به اروپا آورد و این گونه بود که 300 سال پیش این پرنده در سراسر جهان تکثیر پیدا کرد.

عروس های هلندی که مشاهده می کنید انواع و اقسام مختلفی از لحاظ رنگ و ظاهر دارند. همانطور که در تاریخچه  پرنده وجود دارد عمر این حیوانات خانگی نسبت به سایر حیوات بیشتر است و حدودا بین 10 الی 20 سال عمر می کنند. حالا که با تاریخچه عروس هلندی آشنا شدید به شما پیشنهاد می کنم در مورد انواع عروس هلندی که در جهان از جمله ایران وجود دارند در ادامه همین مقاله بخوانید.

تاریخچه پرورش عروس هلندی

همانطور که در متن فوق گفتیم، با گذر زمان، به‌ ویژه در قرن بیستم، عروس هلندی به‌سرعت جای خود را در میان دوست‌داران پرندگان زینتی باز کرد.  ویژگی‌هایی مانند جثه‌ی مناسب، طبیعت آرام، قابلیت یادگیری صداها و حرکات و نیازهای نگهداری نسبتاً ساده باعث شدند که این پرنده به یکی از محبوب‌ترین گونه‌های طوطی‌سان در جهان تبدیل شود.

در حال حاضر، پرورش عروس هلندی نه ‌تنها به‌عنوان سرگرمی، بلکه به‌عنوان یک صنعت درآمدزا در بسیاری از کشورها از جمله ایران، آلمان، آمریکا و تایلند دنبال می‌شود. به‌واسطه‌ی تلاش پرورش‌دهندگان، مورف های متنوعی از نظر رنگ و الگو (مانند لوتینو، مرواریدی، خاکستری، ابلق و …) در طی دهه‌های اخیر پدید آمده‌اند که امروزه در فروشگاه‌های حیوانات خانگی و نمایشگاه‌های پرندگان دیده می‌شوند. برای آشنایت بیشتر با انواع عروس هلندی ادامه این مطلب را به شما پیشنهاد می کنیم.

انواع عروس هلندی

حالا که با تاریخچه عروس هلندی آشنا شده اید، شما را با انواع عروس هلندی آشنا خواهیم کرد. به احتمال زیاد هنگام خرید عروس هلندی، انواع رنگ و مورف های مختلف این پرنده زیبا را مشاهده کرده اید. این پرنده با جثه نسبتا کوچکی که دارد مورف های مختلفی دارد که در ادامه به بررسی هرکدام می پردازیم:

1. اصیل ترین مورف عروس هلندی :خاکستری

یکی از اصیل ترین مورف ها درعروس هلندی رنگ خاکستری است که به رنگ طوسی هم معروف است. اما این رنگ خاص که نشانه اصیل بودن این پرنده است مشکلاتی را برای تعیین جنسیت این پرنده ایجاد می کند اما بعد پرریزی عروس هلندی و بالغ شدن به راحتی می توانید جنسیت نر یا ماده بودن این پرنده را تشخیص دهید.

تمام بدن عروس هلندی ماده خاکستری است که فقط روی دم این پرنده چند شیار زرد وجود دارد اما در عروس هلندی نر زرد و صورتش نارنجی است.

این مورف به شدت مناسب زندگی در آپارتمان و جزوه یکی از محبوب ترین مورف ها است که بیشتر افراد تمایل زیادی به نگهداری این پرنده زیبا دارند. اما این مورف به شدت نیازمراقبت از لحاظ محیط و تغذیه دارد به همین علت بهتراست در فضای به شدت آرام نگهداری شود و به تغذیه این پرنده زینتی توجه شود.

2. عروس هلندی صورت سفید (وایت فیس)

در تاریخچه عروس هلندی صورت سفید نوشته شده است که این مورف اولین‌بار در دهه ۱۹۶۰–۷۰ میلادی در استرالیا و سپس آمریکا و اروپا ثبت و پرورش یافت. این پرنده به‌صورت طبیعی در طبیعت یافت نمی‌شود و فقط حاصل پرورش انسان است. این پرنده بسیار باهوش است و قابلیت تقلید صدا و یادگیری سوت ها را به ویژه در نرها دارد همچنین سریع به انسان عادت می‌کند و مناسب برای آموزش دستی است. نرها معمولاً بازیگوش‌تر و پرصدا‌تر هستند.

تغدیه این مورف بسیار حساس است و نیاز به مخلوط دانه (ارزن، کتان، تخم آفتابگردان به میزان کم)،  میوه‌ها و سبزیجات تازه (هویج، سیب، اسفناج، کاهو، ذرت پخته‌شده)،  پلت مخصوص طوطی‌های کوچک، کلسیم (سنگ معدنی یا پوسته تخم‌مرغ پخته و خرد شده) دارد.

اگر قصد دارید جوجه‌کشی یا تشخیص جنسیت انجام دهید، بهتر است از تست DNA استفاده کنید، چون در انواع رنگی خاص مثل تشخیص جنسیت بر اساس رنگ همیشه دقیق نیست.

3. عروس هلندی مرواریدی

تاریخچه عروس هلندی مرواریدی این پرنده زینتی را به عنوان خاص ترین نوع عروس هلندی معرفی کرده است. اما این پرنده زیستگاه خاصی ندارد چون ژنتیک این پرنده به دست انسان ها تغییر کرده‌است. بدن این پرنده با رنگ خاکستری با لکه های سفید همراه با گونه نارنجی به او جلوه بسیار زیبا و منحصربه فردی می دهد.

این نوع پرنده در زمان بلوغ نیاز به مراقبت دارد. مخصوصا مراقبت از پرها در نرها از اهمیت  ویژه ای دارد.  عروس هلندی مرواریدی از هوش هیجانی بالایی برخوردار است و نیاز به  بازی و بازیگوشی دارد.

تغذیه این پرنده زیبا همراه با دانه‌ها، سبزیجات تازه، پلت مخصوص طوطی، و گهگاهی میوه است. عروس هلندی مرواریدی همانند دیگر عروس هلندی‌ها می تواند تقلید صدا انجام دهد و در کنار آن این پرنده بسیار توجه پذیر است و به مراقبت نیاز دارد.

4. عروس هلندی ابلق ترکیب دو رنگ

در تاریخچه عروس هلندی ابلق آمده است که این نژاد بخاطر رنگی که دارد در بین انواع مورف ها بسیار محبوب است. رنگ بدن این پرنده زینتی بسیار زیباست و دارای ترکیبی از رنگ خاکستری و سفید (یا زرد) به‌صورت نامنظم هستند. 70 درصد بدن عروس هلندی ابلقی را رنگ زرد و مابقی را خاکستری پوشانده و به او لقب زیبا ترین پرنده در بین عروس هلندی ها داده شده است.

اگر به دنبال یک عروس هلندی سخنگو هستید، باید بدانید که معمولاً نمی‌توان از پرنده‌های ماده انتظار تقلید صدا داشت. درعروس هلندی ابلق، مانند سایر مورف های این پرنده، معمولاً نرها توانایی تقلید صدا را دارند. تشخیص جنسیت این پرندگان نیز کار ساده‌ای نیست و اغلب برای تعیین دقیق آن از آزمایش DNA استفاده می‌شود.

5. عروس هلندی لوتینو

در تاریخچه عروس هلندی لوتینو گفته شده است که این پرنده از جهش آلبینیسم که باعث حذف ملانین می‌شود، پرورش یافته است و همین امر باعث شده است که  بدن این پرنده به رنگ زرد یا سفید تبدیل شود. این پرنده به علت شفایت رنگدانه ها دارای چشمانی قرمز یا صورتی هستند.

نگهداری از عروس هلندی لوتینو کمی نیاز به دقت دارد؛ زیرا به‌دلیل داشتن چشمانی روشن، نسبت به نور حساس است. بنابراین بهتر است در محیطی با نور ملایم و کنترل‌شده نگهداری شود تا دچار مشکل نشود.

یکی از ویژگی‌های رایج در این مورف، طاسی در ناحیه پشت سر است. البته با استفاده از مکمل‌هایی مانند مکمل پرندگان خانگی بن‌زا چیکو، می‌توان این موضوع را تا حد زیادی کنترل کرد.از نظر تغذیه، نگهداری این پرنده دشوار نیست. عروس هلندی لوتینو به میوه‌های تازه، ترکیبی از دانه‌ها، سبزیجات و گاهی تخم‌مرغ آب‌پز نیاز دارد تا تغذیه‌ای متعادل و کامل داشته باشد.

6. عروس هلندی آلبینو

در تاریخچه عروس هلندی آلبینو، این پرنده زینتی را به عنوان گران ترین عروس هلندی معرفی می کند.  از لحاظ ظاهری این پرنده زیبا دارای پرهای سفید با چشمان قرمز و بدون گونه نارنجی است. این پرنده با پاهای صورتی که دارد به جذاب ترین و گران ترین عروس هلندی تبدیل شده است.
این مورف برای نخستین‌بار از تلاقی دو نوع وایت‌فیس (Whiteface) و لوتینو (Lutino) به وجود آمد. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، عروس‌های وایت‌فیس فاقد توانایی تولید رنگدانه‌های قرمز و زرد هستند، در حالی که لوتینوها قادر به تولید رنگدانه خاکستری نیست.
ترکیب این دو ویژگی ژنتیکی، باعث خلق پرنده‌ای شده است که هیچ نوع رنگدانه‌ای در پرهای خود ندارد؛ پدیده‌ای که به شکل‌گیری عروس هلندی آلبینو، با ظاهری کاملاً سفید و چشم‌هایی قرمز، انجامیده است. به هرحال یکی از گران ترین عروس هلندی در این شناخته می شود.

7. عروس هلندی دارچینی

در تاریخچه عروس هلندی دارچینی یا همان سینامون، بیان شده است که جزوه زیباترین پرنده های زینتی هستند. رنگ‌های  پر این پرنده زینتی به صورت قهوه‌ای روشن مایل به خاکستری (رنگ دارچینی) به جای خاکستری معمولی است و رنگ دم آن به رنگ قهوه‌ای-برنزی یا خاکی است.  رنگ گونه این پرنده زیبا، که در هر دو جنس نر و ماده دیده می‌شود به رنگ نارنجی پررنگ و تاج آن به زرد است. همچنین چشم های زیبا و سیاه دارد.

اما هر چقدر از اجتماعی بودن این مورف بگوییم کم گفتیم. این مورف به شدت باهوش است مخصوصا نرها تمایل زیادی به آواز خواندن و قابلیت تربیت پذیری بالای دارند. پرنده‌های دارچینی هم مثل سایرین، اگر تنها بمانند افسرده می‌شوند. خلاصه که این نژاد به دلیل رنگ خاص پرهایش شناخته می‌شود و ظاهری گرم و دلنشین دارد.

بهترین مورف های عروس هلندی برای نگهداری در خانه

انتخاب شما برای خرید عروس هلندی، بیشتر به سلیقه‌ی شما، میزان تجربه، و هدف شما از نگهداری (مثلاً دستی بودن، سخنگو بودن، زیبایی ظاهری) بستگی دارد. اما در ادامه این مقاله به ترتیب بهترین نژاد عروس هلندی برای نگهداری در خانه را برای شما معرفی می کنیم:

1.  لوتینو (Lutino) دارای ویژگی رفتاری آرام، اجتماعی و زود دست‌آموز می‌شود. البته برخی نرها مستعد سوت زدن و تقلید صدا هستند.
2.  خاکستری  (Normal Grey  )اکه غلب نرهای این نژاد بهتر از سایرین در تقلید صدا و یادگیری هستند.

برای تازه کاران که دوست دارند یک پرنده دست آموز و بامزه داشته باشند، یک پیشنهاد ویژه داریم، برای کسانی که ظاهر خاص دوست دارند مورف ابلق و مرواریدی که همانطور که گفتیم اغلب مهربان و اجتماعی هستند.

نکته مهم: مورف یا رنگ تأثیر زیادی بر رفتار کلی ندارد، چون تربیت، سن، و نحوه نگهداری مهم‌تر هستند. اما برخی رنگ‌ها (مثل لوتینو) به‌دلیل ژنتیک، ممکن است مستعد مشکلاتی مثل حساسیت چشم یا بینایی جزئی باشند.

پیدایش عروس هلندی در ایران

در تاریخچه عروس هلندی آمده است که پیدایش و ورود عروس هلندی (Cockatiel) به ایران، برخلاف برخی پرندگان بومی، یک پدیده نسبتاً نوین و وارداتی است. در ادامه روند پیدایش، ورود، و گسترش آن در ایران را به‌صورت خلاصه بررسی می کنیم.

همانطور که در تاریخچه عروس هلندی گفته شده است، این پرنده بومی قاره استرالیا است و از قرن 18 به اروپا و سراسر ایران  معرفی و صادر سد. اما از دهه 60 توسط تجار کشورهای اروپایی و جنوب شرقی آسیا مثل اندوزی و تایلند وارد خلیج فارس شدند.

در ابتدا تعداد کمی از آن‌ها در بازار پرندگان تهران (مثل میدان محمدیه، مولوی، و بعدها بازار پرنده فروشان آزادگان) دیده می‌شدند.

عروس هلندی از دهه  80  شمسی به دلیل زیبایی، اجتماعی بودن، قابلیت دست‌آموز شدن و نگهداری آسان‌تر نسبت به طوطی‌های بزرگ‌تر، عروس هلندی محبوبیت زیادی پیدا کرد. به‌خصوص بین خانواده‌ها و آپارتمان‌نشین‌ها، چون صدای نسبتاً ملایمی دارد و از این دوره، تکثیر و پرورش داخلی نیز شروع شد. امروز بسیاری از پرورش‌دهندگان در شهرهای مختلف ایران (مشهد، تهران، شیراز، اصفهان، تبریز و…) اقدام به تولید انواع مورف های رنگی عروس هلندی می‌کنند.

در ادامه این مقاله به شرایط آب و هوایی ایران برای عروس هلندی می پردازیم.

شرایط آب و هوایی ایران برای عروس هلندی

شرایط آب ‌و‌هوایی ایران در بیشتر مناطق برای نگهداری از عروس هلندی مناسب است، ولی با رعایت برخی نکات مهم. چون عروس هلندی بومی استرالیاست و در مناطق گرم و نیمه‌خشک زندگی می‌کند، آب‌وهوای ایران از نظر گرما و خشکی به طور کلی با طبیعتش هماهنگ است، اما نه همیشه و نه در همه شهرها.

همانطور که گفتیم عروس هلندی پرنده‌ای غیربومی ایران است و فقط در خانه‌ها یافت می‌شود. اگر در طبیعت آزاد دیده شود، به احتمال زیاد پرنده فراری از قفس است و شانس زیادی برای زنده ماندن ندارد، چون با زیست‌بوم ایران سازگاری کامل ندارد و شکارچیان زیادی دارد.

اما اگر زیستگاه این پرنده برای شما مهم است و دوست ندارید این پرنده در شرایط آب و هوایی نامناسب نگهداری شود، به شما پیشنهاد می کنیم در شهرهایی مانند یزد، کرمان، اهواز و شیراز اقدام به تهیه این پرنده زیبا کنید. به این خاطر که شباهت زیادی به زیستگاه طبیعی عروس هلندی دارند. گرما و خشکی مشکلی ایجاد نمی‌کند اگر دمای محیط در خانه کنترل شود.

اما اگر در شهرهای رطوبتی  مانند ساری یا رشت هستید به شما نگهداری این پرنده را توصیه نمی کنیم به این خاطر که رطوبت بالا در این مناطق باعث بیماری های تنفسی یا قارچی می شود و اگر علاقه زیادی به نگهداری این پرنده دارید به شما پیشنهاد می کنیم حتما داخل محیط خانه خشک تر و تهویه دار باشد.

مناطق سردخیز برای این پرنده بسیار خطرناک است و شهرهایی مانند اردبیل و همدان یکی از مناطق بسیار نامناسب برای نگهداری این پرنده زیبا است.

ممنون از اینکه تا انتهای این مقاله ما را همراهی کردید. اگر سوالی در مورد عروس هلندی داشتید کارشناسان ما در بن‌زا چیکو  آماده پاسخگویی هستند.