راهنمای کاربردی جهت افزایش تولید ژل رویال

ژل رویال، این محصول ارزشمند و عجیب زنبورعسل، در سال‌های اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. این ماده قدرتمند، با فواید بی‌شماری برای سلامتی انسان‌ها، یک جواهر طبیعی در دستان ما قرار دارد. اما آیا شما می‌دانید که ژل رویال به چه صورتی تولید می‌شود؟ آیا می‌دانید که چگونه می‌توانید کیفیت و میزان تولید این ماده با ارزش را افزایش دهید؟ در این مقاله، به بررسی روش‌های تولید و افزایش ژل رویال (شاه انگبین) می‌پردازیم و به شما نکاتی ارزشمند را برای بهبود کیفیت آن ارائه می‌دهیم.

ژل رویال که به آن اکسیر جوانی و در برخی موارد شیر زنبور عسل هم میگویند یک  ماده‌ای قیمتی و با ارزش است که توسط زنبورهای عسل کارگر و معمولاً در سن 6 تا 12 روزگی  تولید می‌شود. این ماده از ترکیب غدد هیپوفارنژیال و غدد ماندیبولار(فک پایین) زنبورهای کارگر به‌دست می‌آید و برای تغذیه و رشد لاروها تا سه روزگی و به عنوان غذای ملکه تا اخر عمر استفاده می شود. ژل رویال به عنوان غنی‌ترین و مغذی‌ترین ماده تولید شده در کندو شناخته می‌شود و از نظر ترکیبات و خواص تغذیه‌ای بسیار حائز اهمیت است.

ارزش اقتصادی تولید ژل رویال

اکثر افراد با شنیدن اسم زنبور به یاد عسل میوفتند ولی در حال حاضر و با شرایط اقتصادی فعلی، تولید صرفاً عسل از کندو ممکن است مقرون به صرفه نباشد. بنابراین بهتر است زنبور داران در کنار تولید عسل به فکر تولید سایر محصولات زنبور عسل نیز باشند و به نوعی مدیریت چند محصولی داشته باشند.

مدیریت چند محصولی برای زنبورداران به معنای تولید و بازاریابی محصولات متنوع می‌باشد. این رویکرد می‌تواند به زنبورداران کمک کند تا علاوه بر تولید عسل، سایر محصولاتی مانند ژل رویال، موم زنبور عسل، گرده گل و محصولات مرتبط دیگر را نیز تولید و به بازار عرضه کنند. این مدل مدیریت باعث می‌شود تا زنبورداران از منابع خود بهره‌برداری بیشتری داشته باشند و درآمد زنبورداری خود را افزایش دهند. البته در حال حاضر بسیاری از زنبوردارن به صورت تخصصی اقدام به تولید ژل رویال می کنند.

تولید ژل رویال نیاز به روش‌های خاصی دارد که شامل مراحل تولید، جمع‌آوری، نگهداری و فرآوری است.

 در ادامه به تشریح این مراحل می‌پردازیم:

تولید ژل رویال: این عملیات معمولاً به‌وسیله زنبورداران با توجه به توانمندی و تجربه‌شان انجام می‌شود. در این فرآیند ابتدا مقدمات لازم فراهم می شود. با توجه به اینکه ژل رویال در حجم زیاد به لارو ملکه داده می شود و در صورتی اتفاق میوفتد که ملکه تولید شود، زنبوردار با ایجاد یک شرایط خاص زنبورها را به تولید ملکه و ژل رویال تحریک می کند. زنبور این کار را با فشرده کردن جمعیت به منظور تحریک زنبورها به تولید ملکه برای بچه دهی و استفاده از شبکه مانع ملکه بین کندوی اصلی و طبقه به منظور کاهش رسیدن فرمون ملکه به طبقه بالا میکند.

تاثیر فرایند تولید ژل رویال

 در این روش لاروهای جوان با کمک سوزن پیوند از درون قاب پرورش نوزاد برداشته می شوند و به درون سلول های مصنوعی که اندازه بزرگ تری دارند  منتقل می شوند و به طبقه دوم کندو منتقل میشوند. قاب های پیوند را معمولاً بین دو قاب حاوی لارو جوان قرار می دهند (چون زنبورهای پرستار که تولید کننده ژل رویال هستند معمولا روی این قاب ها قرار دارند). قاب های حاوی پیوند پس از 3 روز که پر از ژل رویال شدند برداشت می‌شوند. لاروها با یک پنس برداشته شده و بعد از برداشت ژل رویال مجدد لارو جوان درون سلول ها قرار میگیرد و روند تکرار میشود. با توجه به ظرفیت کندوهای تولید کننده، تعداد این قاب ها و سلول های مصنوعی افزایش پیدا میکند. در گذشته ژل رویال به صورت سنتی و با حذف ملکه و یتیم کردن کندو انجام می شد ولی در حال حاضر زنبورداران در حالی که ملکه در کندو حضور دارد اقدام به تولید این ماده با ارزش می کنند.

جمع آوری ژل رویال: بعد از تولید سلول های حاوی ژل رویال، باید ژل رویال استخراج شود. این استخراج معمولاً با استفاده از ابزارهای خاصی مثل قاشقک برداشت ژل یا دستگاه های ساکشن(مکنده) انجام می‌شود. سلول ها به دقت با یک چاقوی تیز یا تیغ باز شده و ژل رویال با استفاده از وسایلی مانند قاشقک برداشت ژل یا مکنده از داخل قالب‌ها خارج می‌شود.

نگهداری و فرآوری ژل رویال: حرارت و نور باعث کاهش کیفیت ژل رویال و خراب شدن آن می شود. ژل رویال پس از استخراج نیاز به نگهداری در شرایط خاص دارد و باید در فریزر نگهداری شود. ژل رویال را میتوان فراوری کرد تا به شکلی استاندارد و قابل استفاده در صنایع مختلف باشد. لیفریز کردن یا خشک کردن با سرما یکی از این روش هاست در این روش ژل رویال تصفیه می‌شود تا از ذرات و ناخالصی‌های موجود جدا شود. سپس، با کمک سرمای زیاد پودر می شود که برای مدت طولانی تری قابل استفاده می باشد.

راه‌های افزایش تولید ژل رویال

تغذیه بهینه زنبورعسل

 تأمین تغذیه مناسب برای زنبورعسل از جمله عوامل اساسی در افزایش تولید ژل رویال است. زنبورعسل باید به مواد غذایی غنی و تغذیه‌ای همچون پروتئین، کربوهیدرات و ویتامین‌ها دسترسی داشته باشد. بنابراین زنبورها را باید در یک منطقه غنی قرار دهید تا مواد غذایی مورد نیاز در دسترس زنبورها باشد. اگر تولید کننده ژل رویال هستید نیاز به تغذیه تکمیلی و منظم کندوها دارید. چون برای تولید ژل رویال انرژی زیادی از زنبورها گرفته می شود. بنابراین باید تقویت شوند. لذا آن ها نیاز به تغذیه مداوم شربت و کیک گرده  با پروتئین بالا دارند.

تاثیر ویتامین ها

برای افزایش تولید ژل رویال توسط زنبورها، می‌توان برخی از ویتامین‌ها را در نظر گرفت.

 مطالعات نشان داده است که استفاده از مکمل های حاوی ویتامین E ، ویتامین های گروه B  ویتامین C  و ویتامین D می تواند به افزایش تولید ژل رویال کمک کند.

نقش مواد معدنی در تولید ژل رویال

مواد معدنی نیز نقش مهمی در تولید ژل رویال توسط زنبورها دارند.

کلسیم: کلسیم نقش مهمی در تقویت ساختار سلول‌های زنبورها دارد. کلسیم برای حفظ سلامت سلول‌ها و عملکرد صحیح غده‌ها نیز اهمیت دارد. در زنبورها، کلسیم نقش مهمی در تولید ژل رویال دارد. این ماده معدنی به عنوان یک اسکلت سخت در سلول‌های غدد هیپوفارنژیال عمل می‌کند و با تأمین کافی کلسیم، زنبورها قادر خواهند بود تخم ریزی ملکه را بهبود بخشند و تولید ژل رویال را افزایش دهند.

فسفر: فسفر نیز برای تقویت ساختار سلولی ضروری است. زنبورها برای تولید ژل رویال نیز به فسفر نیاز دارند. فسفر در فعالیت سلولی و تکثیر سلول‌ها، تقویت سیستم ایمنی، رشد و توسعه صحیح ملکه و غدد هیپوفارنژیال مورد استفاده قرار می‌گیرد. با تأمین کافی فسفر در تغذیه زنبورها، می‌توان تولید ژل رویال را افزایش داد.

پتاسیم: پتاسیم در حفظ تعادل آبی زنبورها و فعالیت سلولی نقش دارد. با تأمین کافی پتاسیم، زنبورها قادر خواهند بود بهبود فعالیت روده‌های خود را تسهیل کنند و تولید ژل رویال را افزایش دهند.

منیزیم: منیزیم نقش مهمی در فعالیت آنزیم‌ها و روند متابولیکی دارد. زنبورها برای تولید ژل رویال به منیزیم نیاز دارند و تأمین کافی این ماده معدنی می‌تواند به بهبود تولید ژل رویال کمک کند.

آهن: آهن در فعالیت سلول‌های زنبورها و تولید انواع آنزیم‌های مورد نیاز برای فرایندهای متابولیکی و تخم‌ریزی ملکه موثر است.

روی: روی در فرآیند تولید ژل رویال به عنوان یکی از مواد ضروری مورد نیاز زنبورها استفاده می‌شود. این ماده معدنی در غدد هیپوفارنژیال موجود در سر زنبور موجود است و به عنوان یک اسکلت سخت برای این غده‌ها عمل می‌کند.

مس: در فرآیند تولید ژل رویال، مس به عنوان یک کوفاکتور برای آنزیم‌های مشارکت کننده در متابولیسم مواد معدنی، آمینو اسیدها و قندها نقش دارد. مس نقش مهمی در افزایش سازگاری سلولی و عملکرد سیستم ایمنی زنبور عسل دارد. این عنصر معدنی بازیابی و رشد بافت‌های ضروری در بدن زنبورها را تسریع می‌کند و به عملکرد غده‌های تولید کننده ژل رویال کمک می‌کند.

منگنز: منگنز نیز به عنوان یک کوفاکتور برای بسیاری از آنزیم‌ها در فرآیند تولید ژل رویال استفاده می‌شود. منگنز نقش مهمی در سلامت غدد هیپوفارنژیال زنبور عسل دارد. این عنصر همچنین، در رشد و  نمو صحیح لاروها نقش دارد.

سلنیوم: سلنیوم با داشتن خاصیت آنتی‌اکسیدانی و تأثیر بر فعالیت آنزیمی،  در بهبود عملکرد غده‌های هیپوفارنژیال و کیفیت ژل رویال تأثیرگذار می باشد.

کروم: کروم در فرآیندهای متابولیک بدن زنبور عسل نقش مهمی ایفا می‌کند. این عنصر معدنی به عنوان کمک کننده در متابولیسم کربوهیدرات‌ها عمل می‌کند و نقشی کلیدی در تبدیل قندها به انرژی دارد. این فرآیند اساسی برای تأمین انرژی مورد نیاز برای فعالیت زنبور عسل و تولید ژل رویال است.

کبالت: کبالت نقشی اساسی در ساختن و عملکرد آنزیم‌هایی دارد که در فرآیندهای متابولیک بدن زنبور عسل نقش دارند. این آنزیم‌ها در فعالیت‌هایی مانند تبدیل غذا به انرژی، ساختن پروتئین‌ها و متابولیسم چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها مؤثر هستند.

نتیجه‌گیری

افزایش تولید ژل رویال در زنبورعسل می‌تواند با اتخاذ روش‌های مناسب و بهینه‌سازی عوامل مختلفی همچون تغذیه، محیط مناسب  و استفاده از افزودنی ها و مکمل‌های غذایی، ممکن می باشد. استفاده از بن زا بی به عنوان یک متعادل‌کننده سوخت ساز بهبود قابل توجهی در تولید ژل رویال داشته و توصیه می شود. با رعایت این راه‌ها، زنبورداران می‌توانند تولید ژل رویال را افزایش داده و به دست‌آوردن محصولی با کیفیت و مقدار بیشتر دست یابند.